Kinh nguyệt là một dấu hiệu quan trọng của sức khỏe sinh sản ở phụ nữ. Tuy nhiên, việc kinh nguyệt bị mất đi hoặc chậm kinh trong một khoảng thời gian dài, đặc biệt là mất kinh 3 tháng hoặc hơn, có thể khiến nhiều chị em lo lắng. Đây có thể là biểu hiện của một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà bạn cần phải quan tâm.
Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, nguy cơ và cách xử lý khi mất kinh trong thời gian dài qua bài viết dưới đây.
1. Mất kinh là gì?
Mất kinh (hay còn gọi là vô kinh) là tình trạng khi phụ nữ không có kinh nguyệt trong một chu kỳ bình thường. Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ kéo dài từ 21 đến 35 ngày, và kinh nguyệt thường xuất hiện hàng tháng. Tuy nhiên, khi mất kinh liên tục trong vòng 3 tháng trở lên, đó có thể là dấu hiệu bất thường và cần được chú ý.
Mất kinh có thể được chia thành hai loại chính:
- Vô kinh nguyên phát: Xảy ra ở các bạn gái tuổi dậy thì mà chưa bao giờ có kinh nguyệt dù đã qua tuổi trưởng thành.
- Vô kinh thứ phát: Xảy ra ở phụ nữ đã từng có kinh nguyệt nhưng bị mất kinh trong vòng từ 3 tháng trở lên.
2. Nguyên nhân phổ biến gây mất kinh 3 tháng
Mất kinh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố về sinh lý và bệnh lý. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mất kinh 3 tháng hoặc hơn.
2.1. Thay đổi hormone
Hormone sinh sản (như estrogen và progesterone) đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Sự mất cân bằng hormone có thể dẫn đến mất kinh hoặc chu kỳ kinh nguyệt không đều. Một số nguyên nhân gây mất cân bằng hormone bao gồm:
- Dậy thì: Ở các bạn gái tuổi dậy thì, cơ thể có thể mất thời gian để điều chỉnh và phát triển hệ thống sinh sản. Việc chậm kinh hoặc mất kinh trong một thời gian ngắn có thể xảy ra và thường không cần quá lo lắng.
- Thời kỳ mãn kinh: Khi phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh (thường từ 45 tuổi trở đi), lượng hormone sinh dục giảm đi rõ rệt, dẫn đến mất kinh hoàn toàn.
- Bệnh lý buồng trứng đa nang (PCOS): Đây là một tình trạng gây mất cân bằng hormone sinh dục nữ, làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, có thể gây mất kinh trong nhiều tháng.
2.2. Căng thẳng tâm lý
Stress và căng thẳng tâm lý có thể gây ra các thay đổi trong hệ thống nội tiết tố, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Khi bạn trải qua căng thẳng kéo dài, cơ thể có thể ngừng sản xuất các hormone cần thiết để duy trì chu kỳ kinh nguyệt bình thường.
- Áp lực công việc, học tập: Căng thẳng do công việc, học tập hoặc mối quan hệ cá nhân có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
- Rối loạn ăn uống: Căng thẳng tâm lý có thể dẫn đến các rối loạn ăn uống như chán ăn hoặc ăn quá nhiều, ảnh hưởng đến hormone sinh dục và gây mất kinh.
2.3. Thay đổi về cân nặng
Cân nặng quá thấp hoặc quá cao cũng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Khi cơ thể bạn không duy trì được lượng mỡ cơ thể cần thiết, nó có thể ngừng sản xuất hormone sinh sản, dẫn đến mất kinh.
- Thiếu cân: Những người quá gầy hoặc có rối loạn ăn uống như chán ăn tâm lý (anorexia) thường mất kinh do cơ thể không đủ năng lượng để duy trì các hoạt động sinh sản.
- Thừa cân: Trọng lượng cơ thể quá cao có thể gây ra sự thay đổi về hormone, đặc biệt là estrogen, gây rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.
2.4. Mang thai
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến mất kinh là mang thai. Nếu bạn có quan hệ tình dục không an toàn và bị mất kinh, việc thử thai là điều nên làm đầu tiên để loại trừ khả năng này.
2.5. Ảnh hưởng của thuốc
Sử dụng một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng mất kinh như:
- Thuốc tránh thai: Việc sử dụng thuốc tránh thai, đặc biệt là các loại thuốc tránh thai nội tiết tố, có thể gây mất kinh trong thời gian dùng thuốc hoặc ngay sau khi ngừng thuốc.
- Thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm cân hoặc thuốc chống động kinh cũng có thể làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt.
2.6. Vấn đề sức khỏe khác
Một số vấn đề sức khỏe khác có thể gây ra mất kinh, bao gồm:
- Rối loạn tuyến giáp: Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hormone. Nếu tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) hoặc kém hoạt động (suy giáp), nó có thể làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt.
- Suy buồng trứng sớm: Tình trạng này xảy ra khi buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40, khiến phụ nữ bị mất kinh và không thể mang thai.
3. Mất kinh 3 tháng kèm dấu hiệu nào cần đi khám ngay
Nếu bạn bị mất kinh trong 3 tháng liên tiếp, đặc biệt nếu không có lý do rõ ràng (như mang thai), bạn nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra. Các dấu hiệu khác cần chú ý bao gồm:
- Đau bụng dưới dữ dội
- Tiết dịch âm đạo bất thường
- Giảm hoặc tăng cân đột ngột
- Cảm giác mệt mỏi kéo dài
Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm cần thiết như thử máu, siêu âm và xét nghiệm nội tiết tố để tìm hiểu nguyên nhân gây mất kinh.
4. Cách xử lý khi bị mất kinh 3 tháng
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây mất kinh, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp:
- Thay đổi lối sống: Nếu nguyên nhân gây mất kinh là do căng thẳng hoặc thay đổi về cân nặng, bác sĩ có thể khuyên bạn thay đổi lối sống, giảm stress, cải thiện chế độ ăn uống và tập luyện thể thao.
- Điều trị nội tiết: Nếu bạn bị mất cân bằng hormone, bác sĩ có thể chỉ định dùng các liệu pháp hormone như thuốc tránh thai hoặc các loại hormone bổ sung để điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt.
- Điều trị bệnh lý: Nếu mất kinh do các bệnh lý như buồng trứng đa nang hoặc rối loạn tuyến giáp, bạn cần điều trị bệnh lý gốc rễ để khôi phục chu kỳ kinh nguyệt.
Mất kinh 3 tháng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những thay đổi bình thường trong cơ thể đến các vấn đề bệnh lý nghiêm trọng. Điều quan trọng là bạn không nên chủ quan, đặc biệt khi mất kinh kéo dài mà không rõ nguyên nhân. Hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời, nhằm duy trì sức khỏe sinh sản và tổng thể tốt nhất.